678670, с.Чурапча ул. Карла Маркса 19 +7(984)1182258 m.haacka@gmail.com

Макаров Василий Алексеевич


Макаров Василий Алексеевич 1925 сыллаахха Сылаҥ нэһилиэгэр 10 оҕолоох дьадаҥы ыалга 7-с оҕонон күн сирин көрбүтэ. Аҕалара Алексей, ийэлэрэ Евдокия төрүт Сылаҥ олохтоохторо этилэр. Ийэлэрэ эдэр сааһыгар ыалдьан өлбүтэ. Василий Алексеевич эдьиийдэрэ Мария,Варвара,Улахан Аана,Кыра Аана,Анастасия, Убайа Гаврил, Бырааттара Егор,Алеша,Балта Боя диэннэр.


Василий Алексеевич оҕо эрдэҕиттэн эрэйи эҥэринэн тэлэн улааппыта.Сэрии,сут-кураан,хоту көһүруллүү кини санныгар эмиэ сүктэриллибитэ. 1942 сыл күһүнүгэр Кэбээйи оройуонугар “Комбайн” колхоз дьонун кытта бииргэ балык булдугар сылдьыбыта. 1943 сыллаахха Советскай Армияҕа ыҥырыллан,немецкэй-фашистскай Германияны кыайыы кэнниттэн Японияны утары сэриигэ кыттыбыта. Кини сулууспалыыр 36-с армията Аргунь өрүһү туораан, Маньчжурия оройуонугар тимир суолу,Хайлор куораты ылбыттара.Манчжурскай операция ситиһиилээхтик ыытыллан кылгас кэм иһигэр Южнай Сахалины уонна Курильскай арыыны босхолообуттара. Василий Алексеевич бу сэриигэ хорсуннук сэриилэһэн, Японияны кыайыы иһин медалынан наҕараадаламмыта уонна өссө 5 сыл устата 1950 сылга диэри Курильскай Арыыларга Советскай Армия кэккэтигэр сулууспалаабыта.
Дойдутугар эргиллэн үлэни 1951 сылтан Чурапчы Райпотребсоюһугар остолобуойтан саҕалаабыта уонна ити сыл алтынньы ыйыттан Дьокуускайдааҕы геологическай управление Чурапчытааҕы филиалыгар рабочайынан үлэҕэ киирбитэ. 2 сыл устата 7-с разрядтаах маастарга тиийэ үүнэн,83№-дээх Аллараа Алданнааҕы партияҕа солбуйааччы маастарынан ананан үлэлиир.1954 сыллаахха дойдутугар кэлэн 1958 сылга дылы оройуоннааҕы суол отделыгар десятнигынан, 1963 сылтан суол управлениятыгар суол маастарынан, онтон 1967-1971 сс. Диэри суол учаастагар начальнигынан үлэлээн Булуунэн,Хаҥалаһынан, Тааттанан суол тутуутун курдук ыарахан үлэҕэ уопсайа 17 сыл устата эдэр эрчимнээх кэмнэрин анаабыта, күүһүн-күдэҕин ууран, өйүн-санаатын түмэн үтүө суобастаахтык үлэлээбитэ.Салайааччы быһыытынан дьону түмэр,ылыннарыылаах тыллаах-өстөөх,үлэһиттэрин иннигэр эппиэтинэстээх буолан улахан ытыктабылынан туһанара,билиҥҥэ диэри үтүө тылларынан ахталлар.
1971с. Василий Алексеевич кадрдары бөҕөргөтүү бэрээдэгинэн СХТ-га инженеринэн анаммыта, бу тэрилтэҕэ 1974с. диэри таһаарыылаахтык үлэлээбитэ. 1974с.коммунальнай тэрилтэ уонна благоустройство комбинаатыгар нормировщигынан,1976 сылтан бу тэрилтэҕэ начальнигынан ананар уонна 1981 сылга бочуоттаах сынньалаҥҥа тахсыар диэри үтүө суобастаахтык үлэлээбитэ.
Коммунальнай хаһаайыстыбаҕа үлэлиир кэмигэр оройуоҥҥа аан бастаан нэһилиэнньэни бытовой гааһынан хааччыйар учаастак тэриллибитэ,”Струя” диэн иһэр ууну ыраастыыр тэрил үлэлээбитэ. Эргэрбит,эмэҕирбит олорор мас дьиэлэр акылааттара цеменинэн уларытыллан кутуллубуттара. 1976с.анал учаастак аһыллан олорор дьиэлэри,социальнай, культурнай объектары киин ититиигэ холбооһун үлэлэрэ ыытыллыбыттара. Бу үлэлэр элбэх тэрээһини,сыраны-сылбаны ылаллар.
Пенсияҕа тахсан баран Чурапчы остолобуойугар кочегар-харабылынан сыл кэриҥэ үлэлээн баран ДРСУ-га прорабынан, ДьУОКХ-гар кладовщигынан, лесопууҥҥа прорабынан, Чурапчы Райпотугар соҕотуопсугунан 1991 сылга диэри, пенсияҕа тахсан баран 10 сыл устата үтүө суобастаахтык үлэлээбитэ. Кини сыралаах үлэтинэн эрэ муҥурдаммакка, оройуонун, сэлиэнньэтин олоҕор актыыбнайдык кыттара. Ол курдук, Чурапчы 18, 19, 20 сельскай советын депутатынан талыллан сэлиэнньэ олоҕор, дьонун-сэргэтин кыһалҕатын быһаарыыга быһаччы үлэлэспитэ, көмөлөспүтэ. Оройуон народнай хонтуруолун комитетыгар чилиэнинэн өр сылларга үлэлэспитэ, Чурапчы райпотун Райкоопзаготпромун табаарыстыы суутугар председателинэн, ветераннар советтарын президиум чилиэнинэн өр кэмнэргэ үлэлээбитэ. Төрөөбүт улууһун социально-экономическай сайдыытыгар киллэрбит өр сыллаах үлэтин үрдүктүк сыаналаан 1990 с. Саха АССР норуотун хаһаайыстыбатын үтүөлээх үлэһитин, 2006 с. Чурапчы сэлиэнньэтин бочуоттаах гражданинын ааттара иҥэриллибитэ. 2005 с. СР Президенин Махтал суругунан наҕараадаламмыта, элбэх үбүлүөйдээх медаллардаах.
1965 с. Үлэҕэ үрдүк көрдөрүүлэрин, үтүө суобаһын, итэҕэстэргэ эйэлэспэт майгылааҕын таба көрөн, Чурапчы райкомун бюрота Коммунистическай партия кэккэтигэр биир санаанан бигэргэтэр. Дьэ, онтон ыла кини 43 сыл устата коммунист үрдүк аатын түһэн биэрбэккэ, олоҕун тиһэх күнүгэр тиийэ чиэстээхтик сүгэн кэлбитэ. Кини биьиэхэ мэлдьи олох олоруу утуе холобура буола туруо.
Биьиги а5абыт курдук патриоттар эттэринэн-хааннарынан бэринэн туран уоттаах сриини кыайан, суту-курааны, Хоту кеьерууну тулуйан, кинилэр содулларын туоратан, улэлээн-хамсаан аныгы оло5у онорсон, бу тереебут –уескээбит туелбэбит Чурапчы барахсан кун бугун атын улуустартан хаалсыбакка , уунэ-сайда, чэчирии турарыттан А5а келуенэ дьоммутугар Улуу Кыайыы 75 сылын керсе ,махтал истин-иьирэх тылларын этэбин.

Г.В. Мишкина, кыыьа, СР сибээьин бочуоттаах улэьитэ,ветерана.
Чурапчы 2020 с.